Schaamte
Je schamen, je beschaamd voelen, is niet echt prettig. Dat zoek je niet. En erover praten doe je meestal al helemaal niet. Als je je schaamt, ben je geneigd te doen alsof je er even niet bent. Want als je iets niet wilt, is het wel om zo gezien worden.
Toch is er niets mis met je als je je schaamt. Schaamte is in beginsel een normale menselijke emotie. Schaamtegevoelens kunnen heel nuttig zijn. Ze geven een signaal dat er iets niet klopt, dat er een grens wordt overschreden: de ander gaat te ver, ik ga te ver. Ze kunnen attenderen op wat inhumaan is. Schaamtegevoelens helpen niet alleen het denken over goed en kwaad te verdiepen, ze verbreden het ook. Als je je laat leiden door schaamtegevoel, kun je terecht komen in de diepste lagen en de wijde ruimten van het menselijk bestaan en er stuiten op recht en onrecht, waarheid en leugen, goed en kwaad.
Schaamte kan helpen ogen die dicht waren, open te doen om iets op gang te brengen: kritisch zelfonderzoek, de wil om het verkeerde te vermijden, en de wil om een nieuwe koers varen. Schaamte kan je binnen je grenzen houden door je te vertellen, dat je fouten kunt en zult maken en dat je soms hulp nodig hebt.
Schaamte als gezonde, menselijke emotie kan verworden tot schaamte als zijnstoestand. Als zijnstoestand neemt schaamte je hele identiteit over. Als je identiteit is gebaseerd op dit soort schaamte, denk je dat je diepste wezen geschonden is en dat je als mens tekortschiet. Ze is als een tweede huid voor je geworden. Je draagt schaamte onder al je kleren. Wat je ook doet en wie je ook bent, altijd is er dat gevoel van ‘niet deugen.’ Die schaamte is eigenlijk niet te harden. Ze verziekt alle leven in je. Wat zou je er niet voor geven als die schaamte zou kunnen oplossen en verdwijnen!
Het is belangrijk je schaamtegevoelens niet weg te stoppen, maar ze ernstig te nemen. Onder andere door je serieus af te vragen of het negatief is of positief dat je je schaamt. In het eerste geval is je schaamte eigenlijk onzinnig en moet je proberen er zo snel mogelijk van af te komen. In het tweede geval is ze een signaal waar je naar dient te luisteren. De uitweg uit schaamte die negatief is, schaamte als zijnstoestand, is uit je schuilplaats tevoorschijn komen en gaan schuilen bij God. Doe je dat, dan word je in ere hersteld, met al je zwakheden aanvaard. Dit helpt om jezelf te accepteren, waardoor je je zelfbeeld kunt gaan bijstellen.
Toch is er niets mis met je als je je schaamt. Schaamte is in beginsel een normale menselijke emotie. Schaamtegevoelens kunnen heel nuttig zijn. Ze geven een signaal dat er iets niet klopt, dat er een grens wordt overschreden: de ander gaat te ver, ik ga te ver. Ze kunnen attenderen op wat inhumaan is. Schaamtegevoelens helpen niet alleen het denken over goed en kwaad te verdiepen, ze verbreden het ook. Als je je laat leiden door schaamtegevoel, kun je terecht komen in de diepste lagen en de wijde ruimten van het menselijk bestaan en er stuiten op recht en onrecht, waarheid en leugen, goed en kwaad.
Schaamte kan helpen ogen die dicht waren, open te doen om iets op gang te brengen: kritisch zelfonderzoek, de wil om het verkeerde te vermijden, en de wil om een nieuwe koers varen. Schaamte kan je binnen je grenzen houden door je te vertellen, dat je fouten kunt en zult maken en dat je soms hulp nodig hebt.Schaamte als gezonde, menselijke emotie kan verworden tot schaamte als zijnstoestand. Als zijnstoestand neemt schaamte je hele identiteit over. Als je identiteit is gebaseerd op dit soort schaamte, denk je dat je diepste wezen geschonden is en dat je als mens tekortschiet. Ze is als een tweede huid voor je geworden. Je draagt schaamte onder al je kleren. Wat je ook doet en wie je ook bent, altijd is er dat gevoel van ‘niet deugen.’ Die schaamte is eigenlijk niet te harden. Ze verziekt alle leven in je. Wat zou je er niet voor geven als die schaamte zou kunnen oplossen en verdwijnen!
Het is belangrijk je schaamtegevoelens niet weg te stoppen, maar ze ernstig te nemen. Onder andere door je serieus af te vragen of het negatief is of positief dat je je schaamt. In het eerste geval is je schaamte eigenlijk onzinnig en moet je proberen er zo snel mogelijk van af te komen. In het tweede geval is ze een signaal waar je naar dient te luisteren. De uitweg uit schaamte die negatief is, schaamte als zijnstoestand, is uit je schuilplaats tevoorschijn komen en gaan schuilen bij God. Doe je dat, dan word je in ere hersteld, met al je zwakheden aanvaard. Dit helpt om jezelf te accepteren, waardoor je je zelfbeeld kunt gaan bijstellen.
Leen den Besten
