Agressie
Heftigheid, bewogenheid en gemakkelijk op te roepen agressief gedrag, zijn typische kenmerken van de mens. Gewoonlijk verstoort agressie het samenleven; daarom verzet de moraal er zich dikwijls tegen. Agressie wordt dan een ondeugd. Maar ook het tegenovergestelde komt voor. Dan krijgt agressie het karakter van een heldhaftige mannelijke deugd, van een leiders-eigenschap. Richt zij zich tegen de 'vijand' dan is zij van bijval verzekerd, maar onder vrienden en bekenden moet zij zwijgen. Hoeveel listigheid moet er niet worden uitgedacht om haar de vrije hand te laten! | ![]() Willem Leemker, Agressie
|
Vijanden moeten gevonden, zelfs gezocht worden, om haar te bevredigen. (...) Agressief gedrag heeft twee basis-aspekten. Het is enerzijds (...) de uitdrukking van een primaire behoeftenrichting; 'Het wezen van de agressiviteit is het veroorzaken van letsel of minstens van leed.' Het is anderzijds zuiver re-aktief en een antwoord op gesignaleerd gevaar. Voor het 'ik' dat zich daardoor bedreigd ziet, is het onverschillig of dat gevaar van binnen uit, dus uit driftspanningen voorkomt, dan wel in de uiterlijke realiteit ontstaat.
Alexander Mitscherlich, Die Idee des Friedens und die menschliche Aggresivität, 1969; Vrede en menselijke agressiviteit, Bussum 1971, 7, 36. |